به نقل از «فرارو»

(تصاویر) «تلسکوپ رصدخانه ملی ایران» نخستین نور خود را ثبت کرد

تاریخ انتشار: ۲۳ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۹۳۰۲۷

با ثبت نخستین نور تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران، آخرین گام در مرحلۀ تجمیعِ زیرمجموعه‌های تلسکوپ و تکمیل بزرگترین طرح علمی ایران برداشته شد.

به گزارش تسنیم، طرح رصدخانه ملی ایران نخستین طرح کلان علمی کشور در حوزه علوم پایه است که پژوهشگاه دانش‌های بنیادی با تکیه بر دانش و فناوری بومی شده و با حمایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه به اجرا در آورده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این طرح، گام مهمی در توسعه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری‌های مرتبط به آن در بخش اپتیک، مکانیک و کنترل محسوب می‌شود.

دریافت "نخستین نور" آغاز مجموعه‌ای از فعالیت­‌هاست که هدف از آن‌ها شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و سنجش ویژگی‌های اصلی تلسکوپ نظیر ابعاد لکه نوری در کانون و قابلیت کنترلیِ آن مانند هدف‌گیری و رهگیری تلسکوپ و همچنین عملکرد اپتیک فعال است.

این فرآیند با انجام تنظیمات نهایی تلسکوپ و تجمیع نرم‌افزار‌ها به بهره‌برداری علمی از تلسکوپ منتهی می‌شود.

داده‌های تصاویر اولین نور نشان می‌­دهد که تلسکوپ در ابتدای فرآیند، کیفیت تصویر ۰.۸ ثانیه قوسی منطبق بر دید نجومیِ متوسط سایت رصدی گرگش را در کانون اصلی و در گستره میدان دید ۲ دقیقه قوسی فراهم می‌کند. تصویر سیستم جفت‌کهکشان برخوردی Arp ۲۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری برای ثبت نخستین نور جسم فراکهکشانی نشان‌دهنده قابلیت­‌های فنی این تلسکوپ در نخستین شب رصد فنی است.

تصاویر نخستین نور این تلسکوپ انسجام مجموعه‌های اپتیک، مکانیک، سخت افزار و نرم افزار کنترل در یک پیکربندی متشکل از ده‌ها هزار قطعه مکانیکی و الکترونیکی را نشان می‌دهد.

در حال حاضر تلسکوپ اجرام آسمانی را با دقت بهتر از یک ثانیه قوسی (در زمان نوردهی ۱۰ دقیقه) رهگیری می‌کند که به مراتب بهتر از میزان تعیین شده در اسناد طراحی است. همچنین سامانه اپتیک فعال بطور مطلوب قابلیت حذف ابیراهی‌های اپتیکی از طریق تغییر شکل آینه اولیه و جابجایی آینه ثانویه را به نمایش گذاشته‌اند.

طرح رصدخانه ملی ایران از سال ۱۳۸۱ با آغاز مطالعات مکان‌یابی آغاز شد و از سال ۱۳۸۸ در مسیر طراحی قرار گرفت. این طرح با پشت سر گذاشتن موفق طراحی تفصیلی در سال ۱۳۹۶ وارد مرحله ساخت شد و با وجود دشواری‌های اقتصادی، مسیر اجرای آن ادامه یافت و با وجود همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ ساخت و نصب محفظه تلسکوپ در سال ۱۳۹۹ و نصب و راه اندازی سازۀ تلسکوپ در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ به انجام رسید.

ساخت و راه اندازی سامانۀ پیچیده لایه نشانی در سال ۱۴۰۱ به اتمام رسید تا شیشه‌های صیقل داده شده به آینه تبدیل شوند. این سامانه بزرگترین سامانه لایه نشانی در شرایط خلا بالاست. با انتقال و نصب آینه اولیه و ثانویۀ تلسکوپ، مهمترین و حساس‌ترین مرحلۀ اجراییِ این طرح به انجام رسید تا در مهرماه ۱۴۰۱ بر اساس برنامه تعیین شده قبلی نورگیری این تلسکوپ محقق شود.

تلسکوپِ اصلی رصدخانه ملی ایران، تلسکوپ اپتیکی با قطر آینۀ اصلی ۳۴۰ سانتی‌متر (وزن ۴۰۰۰ کیلوگرم) و آینۀ ثانویه ۶۰ سانتی متر از ترکیب اپتیکی کاسگرین و سازه مکانیکی از نوع سمتی-ارتفاعی بهره‌مند است. این ترکیب برای اغلب تلسکوپ‌­های با ابعاد متوسط تا بسیار بزرگ در سال‌های اخیر بکار گرفته شده است. این تلسکوپ از آخرین فناوری‌ها در کنترل حرکت محور‌ها و همچنین کنترل آینه اولیه و ثانویه استفاده می­‌کند. وزن سازه تلسکوپ حدود ۹۰ تن است.

در سال ۱۴۰۱ تکمیل روکش آسفالت جاده اختصاصی رصدخانه ملی ایران به طول ۱۱.۵ کیلومتر و همچنین خط انتقال برق و فیبرنوری به قله ۳۶۰۰ متری گرگش انجام شد.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی بر ضرورت «اهتمام و حوصله» در برنامه­‌ریزی و اجرای طرح‌های بزرگ علمیِ مشابهِ رصدخانه ملی ایران تاکید می‌کند. طرح‌هایی که به دلیل ناشناخته‌های فنی و اجرایی و همچنین به لحاظ وسعت عملیات فنی و مهندسی، به پیگیری طولانی نیاز دارند. چنین طرح‌هایی منشاء تحولات مهم در علم و فناوری و صنایع در کشور هستند.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از همه دستگاه‎های اجراییِ حامی، سازمان‌ها، شرکت‌های خصوصی و دولتی و همچنین از مدیران و اشخاص حقیقی که در اجرای این طرح مشارکت کردند، قدردانی می‌کند.

تصویر سیستم جفت کهکشان Arp ۲۸۲ (کهکشان بزرگتر با نام NGC ۱۶۹ و همدم آن با نام IC ۱۵۵۹) در صورت فلکی آندرومدا (امراه مسلسله) در فاصله ۳۲۰ میلیون سال یکی از نخستین تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران است. این تصویر یکی از تصاویر ثبت شده در فرآیند سنجش قابلیت‌های فنی تلسکوپ است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: رصدخانه رصدخانه ملی ایران نخستین نور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۹۳۰۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سهمیه قطعی ایران برای نخستین دوره لیگ نخبگان آسیا: ۱+۲

سهمیه کشورمان در اولین دوره لیگ نخبگان آسیا قطعا ۱+۲ است.

به گزارش فارس، روز گذشته سایت فوتی رنکنیگز آخرین به روز رسانی رده بندی لیگ‌های فوتبال آسیا را اعلام کرد که مطابق این رده‌بندی 1+1، سهمیه ایران برای فصل 26-2025 لیگ نخبگان ( الیت) آسیا در نظر گرفته شده است.

البته سهمیه کشورمان برای اولین دوره لیگ قهرمانان آسیا در فصل 25-2024، 1+2 قطعی شده و براین اساس قهرمان لیگ برتر همراه با نایب قهرمان این مسابقات در صورت کسب مجوز حرفه‌ای، مستقیم در مرحله گروهی  لیگ نخبگان حاضر می‌شوند و قهرمان جام حذفی نیز باید در پلی آف شرکت کند. البته اگر قهرمان جام حذفی با رتبه‌های اول یا دوم لیگ برتر مشترک باشد یا مجوز حرفه‌ای دریافت نکند، تیم سوم لیگ برتر راهی پلی آف خواهد شد.

کنفدراسیون فوتبال آسیا پیش از این با ارسال نامه‌ای به فدراسیون‌های عضو، سهمیه هر کشور برای فصل 25-2024 را مطابق رنکینگ سال 2022 اعلام کرده و برهمین اساس ایران که در رنکینگ آن سال با 72 امتیاز، رتبه پنج آسیا را در اختیار داشت، در اولین دوره لیگ الیت 1+2 سهمیه دارد.

قرار است مرحله اول پلی آف لیگ نخبگان (الیت) از 30 جولای(9 مرداد) برگزار شود. پلی آف دوم و سوم این تورنمنت نیز 6 آگوست و 15 آگوست (16 مرداد و 25 مرداد) انجام خواهد شد.

مرحله گروهی نیز 16 و 17 سپتامبر(26 و 27 شهریور) آغاز خواهد شد.

فرمت لیگ الیت نیز به این شکل است که 12 باشگاه در شرق و 12 باشگاه در غرب آسیا در یک گروه قرار می‌گیرند و هر تیم 8 بازی انجام خواهد داد.

این مرحله در تاریخ 19 فوریه  2025 (اول اسفند) به اتمام خواهد رسید.

پس از آن 4 تیم برتر مناطق شرق و غرب راهی عربستان می‌شوند که 3 تا 5 مارس (13 تا 15 اسفند) آغاز خواهد شد.

با این وجود با توجه به نتایج اخیر نمایندگان کشورمان در لیگ قهرمانان، قطعا سهمیه ایران برای 2 فصل بعد 1+1 خواهد بود و اگر تیم‌های ایرانی بتوانند عملکرد درخشانی در فصل 25-2024 داشته باشند، امتیازهای کشورمان برای فصل 27-2026 محاسبه خواهد شد و بار دیگر احتمال افزایش سهمیه وجود خواهد داشت.

کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: رده بندی جدید AFC؛ سهمیه ایران در لیگ قهرمانان در 2 سال آینده 2+2 باقی ماند ايران 3 سهميه قطعي و 1 سهميه مشروط